Επάρκεια πόρων και στελέχωση με υπαλλήλους ειδικών προσόντων αποτελεί το δίπτυχο που μπορεί να οδηγήσει στη βελτίωση της αποδοτικότητας των δήμων και στην αναβάθμιση της ποιότητας των υπηρεσιών που προσφέρονται στους πολίτες, όπως επισημάνθηκε στο Πανελλήνιο Συνέδριο Ανώτατων Στελεχών που υπηρετούν σε Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης, το οποίο οργανώθηκε από τον Δήμο Θεσσαλονίκης.
Τα συμπεράσματα του συνεδρίου, το οποίο τέθηκε υπό την αιγίδα της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ), όπως δημοσιεύθηκαν στην ιστοσελίδα του Δήμου Θεσσαλονίκης εδώ, διαμορφώνονται ως εξής:
“Από 7 έως 9 Νοεμβρίου 2021 διεξήχθη στη Θεσσαλονίκη, υπό την αιγίδα της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας, πανελλήνιο συνέδριο διαδημοτικής συνεργασίας με τίτλο ‘Οργάνωση, στελέχωση και λειτουργία των πρωτοβάθμιων ΟΤΑ’, το οποίο οργανώθηκε από τον Δήμο Θεσσαλονίκης.
Η κεντρική ομιλία του συνεδρίου έγινε την πρώτη ημέρα από τον επίτιμο Αντιπρόεδρο του Συμβουλίου της Επικρατείας και πρώην Υπουργό Γιώργο Σταυρόπουλο. Τις επόμενες δύο ημέρες ακολούθησαν οκτώ συνεδρίες στις θεματικές: ψηφιακή διακυβέρνηση και διαφάνεια, οργανισμοί εσωτερικής υπηρεσίας – ιεραρχία και αρχή της νομιμότητας, σχέσεις αιρετών και υπαλλήλων, το εκλογικό σύστημα και η επιρροή του στη λειτουργία των δήμων, αξιοκρατία και μισθολόγιο των υπαλλήλων των δήμων, αξιολόγηση υπαλλήλων και χάρτης δεοντολογίας, τα οικονομικά των δήμων, πολιτισμός και εκπαίδευση.
Στις συνεδρίες οι εισηγητές των επιμέρους θεμάτων ήταν αιρετοί και υπάλληλοι των δήμων, πανεπιστημιακοί και δικαστές. Αυτή η μικτή σύνθεση διασφάλισε πλουραλιστική προσέγγιση των θεματικών, καθώς αναδείχθηκαν οι νομικές, διοικητικές, οικονομικές, πολιτικές και κοινωνιολογικές πτυχές των ζητημάτων της τοπικής αυτοδιοίκησης με τις θεωρητικές τους καταβολές και τις πρακτικές τους συνέπειες.
Στο επίκεντρο όλων των συνεδριάσεων ήταν, υπό διάφορες εκδοχές, θεμελιώδεις αρχές της σύγχρονης φιλελεύθερης δημοκρατίας στο μέτρο που καθορίζουν το πλαίσιο οργάνωσης, στελέχωσης και λειτουργίας των πρωτοβάθμιων ΟΤΑ. Στις αρχές αυτές συγκαταλέγονται η αποκέντρωση, η αξιοκρατία, η ισότητα, η αποτελεσματικότητα, η διαφάνεια, ο έλεγχος, η λογοδοσία.
Αναδείχθηκε ο πολιτικοδιοικητικός και πολυθεματικός χαρακτήρας των ΟΤΑ, καθώς αποτελούν δημόσιους οργανισμούς με δημοκρατική νομιμοποίηση που διασφαλίζουν τη συμμετοχή των πολιτών στη διοίκηση των τοπικών υποθέσεων και ταυτόχρονα παρέχουν δημόσια υπηρεσία σε πλείονες τομείς, κρίσιμους για την καθημερινή ζωή των ανθρώπων. Τονίστηκε ότι η συνταγματική κατοχύρωση των ΟΤΑ προβλέπει την οικονομική και διοικητική τους αυτοτέλεια και ότι το κράτος οφείλει να λαμβάνει τα αναγκαία μέτρα για την εξασφάλιση της οικονομικής αυτοτέλειας και των πόρων που είναι αναγκαίοι για την εκπλήρωση της αποστολής τους.
Διαπιστώθηκε η ανάγκη διαμόρφωσης σύγχρονων και συνεκτικών δημόσιων πολιτικών εκ μέρους των αρμοδίων οργάνων του κράτους (βουλή – κυβέρνηση) προς αντιμετώπιση των προβλημάτων των πρωτοβάθμιων ΟΤΑ, τα κυριότερα εκ των οποίων είναι η ανεπάρκεια των διατιθέμενων οικονομικών πόρων και η ελλιπής στελέχωση των υπηρεσιών. Επαρκείς πόροι και στελέχωση με υπαλλήλους ειδικών προσόντων αποτελούν το απαραίτητο υπόβαθρο, για να επιτελέσουν οι ΟΤΑ την αποστολή τους, προσφέροντας στους πολίτες ποιοτικές υπηρεσίες, όπως αρμόζει σε μια ευρωπαϊκή δημοκρατική χώρα με ιστορία και πολιτισμό.
Εν τέλει βασικός στόχος των δημόσιων πολιτικών πρέπει να είναι η μεταφορά όσο το δυνατό περισσότερων κατηγοριών αρμοδιοτήτων από τα κεντρικά όργανα στους πρωτοβάθμιους ΟΤΑ, ώστε να αποκτήσει ουσιαστικό περιεχόμενο η συνταγματική αρχή της αποκέντρωσης, η οποία επιβάλλει τη διεύρυνση των υποθέσεων που ανατίθενται στα δημοκρατικά νομιμοποιημένα όργανα της δημόσιας διοίκησης, τα οποία εκλέγονται από τους πολίτες. Εγγύηση για τη διασφάλιση της αρχής της νομιμότητας στη δράση των πρωτοβάθμιων ΟΤΑ σε αυτό το ευρύτατο πεδίο αρμοδιοτήτων συνιστά η προβλεπόμενη από το Σύνταγμα κρατική εποπτεία, η οποία πρέπει να ασκείται από ειδική υπηρεσία με οργάνωση και στελέχωση που να ανταποκρίνεται στον ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο της εποπτικής αρμοδιότητας.
Οι εισηγήσεις του συνεδρίου και οι συζητήσεις κατέδειξαν ότι η τοπική αυτοδιοίκηση, παρά τα χρόνια προβλήματα και τις παθογένειες, αποτελεί ένα από τα θεμέλια της δημόσιας διοίκησης και του εν γένει κρατικού μηχανισμού, έχοντας αναλάβει με επιτυχία μεγάλο μέρος της εξυπηρέτησης των πολιτών σε δύσκολους καιρούς, ιδίως την τελευταία δεκαετία κατά την οποία η χώρα δοκιμάζεται από την οικονομική κρίση και πρόσφατα από την πανδημία.
Το συνέδριο αποτέλεσε ένα forum επιστημονικής προσέγγισης των ζητημάτων της τοπικής αυτοδιοίκησης, στο οποίο διατυπώθηκαν προβληματισμοί, κατατέθηκαν εμπειρίες από την άσκηση αρμοδιοτήτων εκ μέρους αιρετών και υπαλλήλων των δήμων, μεταφέρθηκαν διεθνείς και ευρωπαϊκές εμπειρίες, αναδείχθηκαν τεχνοκρατικές πτυχές, προβλήθηκαν κριτικές σκέψεις για επιλογές του νομοθέτη, τέθηκαν προτάσεις δημόσιας πολιτικής. Κοντολογίς, ήταν ένα συνέδριο οι εισηγήσεις του οποίου μπορεί να αποτελέσουν βάση συζήτησης εκτός των άλλων με τα αρμόδια όργανα της πολιτείας για την ανάληψη νέων δράσεων και πρωτοβουλιών προς όφελος εν τέλει του πολίτη και της δημοκρατίας”.