ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Ιερός Ναός Παμμεγίστων Ταξιαρχών Όσσα Λαγκαδά

Βρίσκεται στο παλαιό τμήμα του χωριού Οσσα του Λαγκαδά, που απέχει από την Θεσσαλονίκη 40 χιλιόμετρα, ενώ είναι εύκολο να βρείτε το Ναό μέσα στο χωριό, χάρη και στην καλή σηματοδότηση. Η εξωτερική ομορφιά μέσα στο φυσικό τοπίο στην άκρη του πανέμορφου οικισμού της Όσσας, ήτανε η πρώτη έκπληξή μου και καθώς μπήκα στον ναό ένα πρωτόγνωρο συναίσθημα δέους και κατάνυξης μέ περιέλουσε.
Κανένας Ναός, πραγματικά δεν μοιάζει με αυτόν. Μέ εντυπωσίασε και με συνεπήρε. Στις 12 Σεπτεμβρίου του 2011 βρέθηκαν μέσα στο ιερό βήμα, δεξιά της Αγίας Τράπεζας τα χαριτόβρυτα ιερά λείψανα της Αγίας Νεομάρτυρος Κυράννας. Στις 8 Φεβρουαρίου του 2012 βρέθηκαν τα κατά θαυμαστό τρόπο έξω από την θύρα του ιερού βήματος και δεξιά τα χαριτόβρυτα ιερά λείψανα της Αγίας Νεομάρτυρος Ακυλίνας – Αγγελίνας της εκ του Ζαγγλιβερίου καταγομένης και από τα οποία μερικά εκτός της Τιμίας Κάρας της, φυλάσσονται σήμερα στο ναό.

Σύμφωνα με μία επιγραφή εντοιχισμένη στη νότια πλευρά του Ναού των Ταξιαρχών, αυτός ανακαινίσθηκε το 1804 και σαφώς, εάν δεν έχει την ίδια βυζαντινή φάση, βρίσκεται σίγουρα στη θέση ενός παλαιότερου μεταβυζαντινού ναού. Στην υφιστάμενή του μορφή διακρίνονται πολλές φάσεις ανακαίνισης αλλά ταυτόχρονα και τα στοιχεία της παλαιότητας και της συνακόλουθης σπουδαιότητάς του Ναού. Τυπολογικά, πρόκειται για μια τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική, με ξυλόστεγη στοά έως το μέσον περίπου της νότιας πλευράς της και ημικυκλική προεξέχουσα κόγχη Ιερού Βήματος.
Η τοιχοδομία της είναι από αργολιθοδομή και περιλαμβάνει κατά σημεία στη βόρεια, την ανατολική και τη νότια πλευρά της εντοιχισμένα ανάγλυφα του 19ου αιώνα.

Εσωτερικά, έχει ένα ευρύ σχετικά χώρο, απολήγοντας ανατολικά σε πολύκογχο Ιερό Βήμα, μια ένδειξη ότι πιθανόν ο ναός να ήταν τρισυπόστατος. Από την αρχική του φάση διατηρεί τους κίονες που διακρίνουν το χώρο σε τρία ευρέα κλίτη και αποτελούνται από ενιαία ξύλινα στοιχεία, συνιστώντα τον πυρήνα κυλινδρικού συνόλου από μίγμα ασβεστοκονιάματος και γύψου. Ως τη δεκαετία του 1960 ενδεχομένως σωζόταν και ο παλαιότερος γυναικωνίτης στη δυτική πλευρά, από τον οποίο σήμερα απέμεινε, ως ένδειξη της ύπαρξής του, η διαφορά στάθμης του δαπέδου από το νάρθηκα προς τον κυρίως ναό. Ο υπέροχος εσωτερικός διάκοσμός του περιλαμβάνει το περίτεχνο ξυλόγλυπτο τέμπλο, το δεσποτικό θρόνο, τον άμβωνα, τους χορούς των ψαλτών, τα προσκυνητάρια με τις εικόνες του ναού και τα στασίδια. Στο τέμπλο, το δεσποτικό θρόνο και τα προσκυνητάρια, σώζονται αξιόλογες εικόνες του 17ου, 18ου και 19ου αιώνα, ορισμένες από τις οποίες είναι έργο Κουλακιωτών ζωγράφων (από την Χαλάστρα Θεσσαλονίκης).

Ιδιαίτερα σημαντικές είναι οι χάρτινες εικόνες με παραστάσεις κυρίως αγιορειτικών μονών και ορισμένων αγίων, οι οποίες εντοπίστηκαν τυχαία στη σκεπή του ναού και προσφέρουν πολύτιμη μαρτυρία για τη θέση ενός οικισμού της περιφέρειας, όπως η Βησώκα, στη σχέση του με τις πολυπληθείς πόλεις και τα μοναστηριακά καθιδρύματα της εποχής. Η Όσσα είναι ένας ορεινός παραδοσιακός οικισμός στα σύνορα της αρχαίας Μυγδονίας και Βισαλτίας, δεν είναι βέβαιο εάν τοπογραφικά ταυτίζεται με την αρχαία Όσσα. Από τις ανασκαφές που έγιναν από την ΙΣΤ΄ Εφορία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων στη θέση Κουρί ήρθε στο φως ένας αξιόλογος γεωργοκτηνοτροφικός οικισμός στις δυτικές υπώρειες του όρους Βερτίσκου.

Ο γεωργικός και κτηνοτροφικός οικισμός αυτός χρονολογείται μέσα περίπου στην Ελληνιστική Περίοδο (3ος – 2ος αιώνα π.Χ.) και ταυτίζεται, σύμφωνα και με τους ιστορικούς, με το ομώνυμο όρος πάνω από τις λίμνες Μικρή και Μεγάλη Βόλβη.  Κάποτε ο πληθυσμός της Όσσας ξεπερνούσε τους 2.500 κατοίκους, ενώ σήμερα οι μόνιμοι κάτοικοι του οικισμού δεν υπερβαίνει τους τριακόσιους κατοίκους περίπου. Κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας ο οικισμός της Οσσας ονομαζόταν Βυσσώκα και οι άνδρες κάτοικοί της ήταν αρκετά φημισμένοι παπουτσήδες, τσαγκάρηδες, ταμπάκηδες (βυρσοδέψες), έμποροι μαλλιών και μάλλινων υφασμάτων. Οι κάτοικοί της Όσσας είναι κυρίως ντόπιοι σε καταγωγοί ενώ υπάρχουν και αρκετές οικογένειες με καταγωγή από την Ήπειρο, επίσης μετά το 1922 καταφθάνουν εδώ στην Οσσα μερικές οικογένειες και από το Αλμαλί της Ανατολικής Θράκης. Ο Ναός των Ταξιαρχών, πανηγυρίζει στις 12 Σεπτεμβρίου εορτή της ανευρέσεως των ιερών λειψάνων της Αγίας Νεομάρτυρας Κύραννας, 27 Σεπτεμβρίου μνήμη της Αγίας Νεομάρτυρας Ακυλίνας – Αγγελίνας, 8 Νοεμβρίου μνήμη της Συνάξεως των Αρχιστρατήγων Μιχαήλ και Γαβριήλ και στις 8 Φεβρουαρίου μνήμη της ανευρέσεως των ιερών λειψάνων της Αγίας Νεομάρτυρας Ακυλίνας – Αγγελίνας.

Αφήστε μια απάντηση