Σε εξέλιξη βρίσκονται οι εργασίες της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου των Ορθοδόξων Εκκλησιών, στην Ορθόδοξη Ακαδημία Κρήτης. Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος ανέγνωσε το μήνυμά του με αναφορά στην αναγκαιότητα ενότητος των Εκκλησιών και με την επισήμανση επανάληψης της Συνόδου ύστερα από πέντε χρόνια, όπως μάλιστα είπε ο Πατριάρχης Ρουμανίας στο Σαμπεζί. Επιπρόσθετα, ενημέρωσε τους προκαθημένους ότι ύστερα από αποστολή προσκλήσεων στους τέσσερις προκαθημένους των Εκκλησιών που δεν προσήλθαν στη Σύνοδο, μόνον οι δύο απάντησαν, έστω και με άρνηση, ο πατριάρχης Μόσχας Κύριλλος και ο Αντιοχείας Ιωάννης.
Η Σύνοδος αυτή αγωνίζεται να τονίσει την ανάγκη της ενότητας σε έναν κόσμο διασπασμένο, τόνισε από το βήμα της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου Ορθοδόξων Εκκλησιών, στο Κολυμπάρι Χανίων, ο αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος Ιερώνυμος. Επιπλέον, υπογράμμισε ότι τίποτε δεν έχει χαθεί και επισήμανε πως χρειάζονται αγώνες και θυσίες. Αμέσως μετά την ομιλία του προκαθημένου της Ελλαδικής Εκκλησίας, ο Οικουμενικός Πατριάρχης επικρότησε τη θέση του Ιερωνύμου με αναφορά του στο παρελθόν, όταν και πάλι σε Συνόδους υπήρξαν απουσίες προκαθημένων, οι οποίοι ωστόσο εν συνεχεία προσυπέγραψαν τις αποφάσεις που ελήφθησαν. Εξέφρασε, μάλιστα, την ελπίδα να συμφωνήσουν και να υπογράψουν και εκείνοι που απουσιάζουν σήμερα.
«Η σύγκληση της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου της Ορθοδόξου Εκκλησίας, όσο και αν φαίνεται απίστευτο, είναι πραγματικότητα» τόνισε κατά την ομιλία του ο αρχιεπίσκοπος Κύπρου Χρυσόστομος, για να προσθέσει ότι «η απουσία κάποιων τοπικών Εκκλησιών δεν μειώνει τη σημασία της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου». Ερμήνευσε μάλιστα τη σημερινή απουσία τους με την επισήμανση ότι γίνεται για επικοινωνιακούς ή εσωτερικούς των συγκεκριμένων Εκκλησιών λόγους.
Ιδιαίτερη αναφορά έκανε στον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο ο οποίος κατέστη «ο ιθύνων νους και οδηγών εγκέφαλος της όλης προσπάθειας». «Ο Παναγιώτατος έδωσε μορφή και κατεύθυνση στις πολύχρονες προσπάθειες, ρίχνοντας τις πολλαπλές και φυγόκεντρες, πολλάκις, τάσεις στην αποτελεσματική και σωτήρια κοίτη τους. Στο ψηφιδωτό της προετοιμασίας και σύγκλησης της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου κάθε Εκκλησία, κάθε Προκαθήμενος και κάθε Ιεράρχης, έχουν τη θέση τους. Στο κέντρο, όμως, δεσπόζει η επιβλητική μορφή του Παναγιωτάτου. Ένας μεγάλος Άνθρωπος σε μια μεγάλη ώρα της Ιστορίας!», υπογράμμισε και προσέθεσε: «Σας ευχαριστούμε Παναγιώτατε».
Επίσης εκτίμησε ότι «οι ενδοορθόδοξοι ανταγωνισμοί, λόγω του εθνοφυλετισμού, ήταν ο πρώτος λόγος που διήρκεσε τόσο καιρό η προετοιμασία της Συνόδου» και συμπλήρωσε ότι «σκοπός της Συνόδου θα πρέπει να είναι η ίαση των πληγών, των διαιρέσεων και δυσλειτουργιών, και η δημιουργία του πλαισίου για ενιαία φωνή στο σώμα της Ορθοδόξου Εκκλησίας».
«Είναι χρήσιμο να διευκρινίσουμε την ταυτότητα της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου και αναγκαίο να συνειδητοποιήσουμε ότι υπάρχει μια ιδιαιτερότητα, παραμένει αισθητό ένα σημείο της Συνόδου, δεν είμαστε αντίγραφο οικουμενικής συνόδου ούτε είμαστε ένα φαξ, είμαστε κάτι ιδιαίτερο» είπε από την πλευρά του ο αρχιεπίσκοπος Αλβανίας Αναστάσιος. Εξέφρασε σε αυτό το πλαίσιο την ελπίδα ότι «και οι απόντες παρακολουθούν και προσεύχονται για τις εργασίες της Συνόδου».
Στη σπουδαιότητα της Συνοδικότητας αναφέρθηκε ο Πατριάρχης Ρουμανίας Δανιήλ, ο οποίος τόνισε ότι «η Αυτοκεφαλία δίνει την ελευθερία σε κάθε τοπική Εκκλησία, αλλά η Συνοδικότητα διασφαλίζει την ενότητα και τη μαρτυρία σε ολόκληρο τον κόσμο».